7 juni 2023
Hoe ontwikkelt SOS Children’s Villages International zich op het gebied van kindveiligheid & integriteit – een tijdlijn.
Alle kinderen een veilig thuis. Daar staat SOS kinderdorpen voor. We zijn ons bewust van deze grote verantwoordelijkheid. Daarom werken we voortdurend aan het verbeteren van onze programma’s. Ons kindveiligheidsbeleid is daar een essentieel onderdeel van. De afgelopen 15 jaar hebben we hier enorm in geïnvesteerd. Om scherp te blijven laten we met regelmaat experts van buiten meekijken.
In mei 2021 kondigde SOS Children’s Villages International (SOS CVI) in dit kader aan meer onderzoek te gaan doen naar mogelijke slachtoffers van geweld en seksueel misbruik. Dit naar aanleiding van de uitkomsten van een onderzoek waarvoor SOS CVI de externe organisatie Keeping Children Safe zelf opdracht had gegeven. Het onderzoek behandelde historische zaken van SOS CVI in Afrika en Azië tussen de jaren negentig en het meer recente verleden. Ons beleid op het gebied van kindveiligheid en integriteit van nu werd langs de gebeurtenissen van destijds gelegd om eventuele zwakke plekken in het beleid en de processen bloot te leggen en aan te pakken.
“Het is onze hoogste prioriteit een veilige omgeving te scheppen voor ieder kind. Dit moet doorvlochten zijn in alles wat we doen. Door transparant te zijn over gemaakte fouten, deze te erkennen en er actie op te ondernemen, zet SOS Children’s Villages betekenisvolle stappen voorwaarts.”
Ingrid Maria Johansen, CEO SOS Children’s Villages International
Actieplan voor verbetering
Naar aanleiding van het onderzoek ondernam onze federatie actie. Onder meer met een stappenplan van 24 punten, bestaande uit een steunfonds voor onmiddellijke hulp aan slachtoffers, betere meldpunten, extra hulp voor landen met een hoog risicoprofiel, een internationaal systeem van ombudspersonen, een aangescherpte Code of Conduct, een stevige screening van werknemers en training en voorlichting voor kinderen, jongeren en werknemers.
Ook stelde SOS Children’s Villages een onafhankelijke commissie samen, die de opdracht kreeg nader onderzoek naar meldingen van misstanden te doen en aanbevelingen voor verbeteringen binnen de organisatie op te leveren. “De onderste steen moet boven” zei Arian Buurman, directeur van SOS Kinderdorpen Nederland, in een interview met Trouw destijds. “De uitkomsten zijn een ongemakkelijke waarheid en een pijnlijke doorbraak. Misschien zijn er meer mensen destijds niet goed bejegend. We willen iedereen de gelegenheid bieden om zich te melden. Zodat we hen adequate ondersteuning kunnen bieden.”
Meldingen over en onderzoek naar voormalig kinderdorp in Suriname
En dat gebeurde. Ook in Nederland meldden zich in 2021 drie personen die melding maakten van misstanden in het voormalige kinderdorp in Suriname, ruim twintig jaar geleden. Naar aanleiding van deze meldingen werd het Nederlandse onderzoekbureau Verinorm, bekend van onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in onder meer de turn- en danswereld, in de arm genomen. Zij hebben in de afgelopen twee jaar onderzoek gedaan in zowel Nederland als Suriname, spraken pupillen van toen, werknemers, politie en justitie over de gebeurtenissen in het kinderdorp destijds. Het onderzoek legde bloot dat gedurende de hele bestaansperiode van het kinderdorp in Paramaribo, van 1972 tot 2006, regelmatig mistanden hadden plaatsgevonden, van mishandeling en verwaarlozing tot seksueel misbruik. Voor dat laatste is in 2004 een dader veroordeeld tot een gevangenisstraf.
In februari 2023 heeft SOS Children’s Villages tijdens een bijeenkomst in Suriname met alle getroffenen de uitkomsten van het rapport gedeeld, de slachtoffers in hun leed erkend en verontschuldigingen aangeboden. Alle geïdentificeerde slachtoffers krijgen sinds begin dit jaar financiële ondersteuning, psychologische hulp en werken momenteel aan persoonlijke plannen gericht op behoeftes voor de langere termijn. Denk hierbij aan huisvesting, opleiding en hulp bij het starten van een onderneming.
Eindrapport Onafhankelijke Speciale Commissie
Vandaag, op 7 juni 2023, zet SOS Children’s Villages de volgende belangrijke stap. De Onafhankelijke Speciale Commissie publiceert het finale onderzoekrapport. Deze commissie werd in 2021 aangesteld met als doel om eerdere meldingen en getuigenissen verder te onderzoeken, om het beleid en procedures van de federatie nog verder door te lichten en op basis hiervan aanbevelingen voor de toekomst te formuleren.
De Speciale Onafhankelijke Commissie onderstreept de eerdere conclusies van Keeping Children Safe en Verinorm’s bevindingen in Suriname: in verschillende programma’s is sprake van ernstige tekortkomingen geweest en de federatie heeft de centrale belofte van veiligheid voor alle kinderen onder haar hoede niet altijd gewaarborgd.
Hun uitgebreide onderzoek naar – al eerder bekend gemaakte – ernstige incidenten en beschuldigingen op het gebied van kindveiligheid en financiële misstanden, heeft dieperliggende oorzaken ervan blootgelegd. En die moeten én worden grondig aangepakt. Het onderzoek behandelt bijvoorbeeld zaken die voormalig leiderschap betreffen. De organisatie heeft haar leiderschap in 2021 grondig herzien. Er is een vernieuwd executive board, een nieuwe president en meer dan 60% van de Senaat van SOS Children’s Villages International is vervangen. Echter, bepaalde ‘culture aspecten’ en ‘normen en waarden’ uit de oude leiderschapsstructuur leven nog steeds binnen de organisatie en belemmeren het werk van de nieuwe leiding.
De commissie heeft een reeks duidelijke aanbevelingen voor SOS Children’s Villages International, waaronder het consistent implementeren van kwaliteitsnormen in alle 138 landen waarin de organisatie actief is, het uitvoeren van leiderschapsaudits en het versterken van de bestuursstructuren. Om de missie van SOS CVI waar te kunnen maken, onderstreept de speciale commissie het belang van vakbekwame zorgverleners. Het welzijn van zorgverleners en het verbeteren van hun beloning zijn volgens de commissie cruciaal in het verbeteren van de kindveiligheid in de programma’s van SOS CVI.
“Ondanks de leerpunten is SOS Children’s Villages op het gebied van kindveiligheid een innovatieve partij die bereid is doorgaand te leren en verbeteren.”
Onderzoeksconclusie Keeping Children Safe (2021)
Positieve ontwikkelingen in de afgelopen jaren
In de afgelopen 15 jaar zijn de systemen en processen binnen de federatie al sterk verbeterd. Keeping Children Safe gaf in haar onderzoeksconclusie in 2021 al aan: “Ondanks de leerpunten is SOS Children’s Villages op het gebied van kindveiligheid een innovatieve partij die bereid is doorgaand te leren en verbeteren. De organisatie heeft de afgelopen jaren met de invoering van de Child Safeguarding Policy in 2008 en later de Code of Conduct in 2011 al belangrijke stappen gezet op het gebied van kindveiligheid”.
Het rapport van de speciale commissie besteedt ook aandacht aan de positieve ontwikkelingen en onderschrijft dat er in de afgelopen twee jaar, op basis van het actieplan, op vele vlakken vooruitgang is geboekt. Er is een wereldwijde ombudsdienst geïnstalleerd, er werd individuele steun aangeboden aan 500 getroffenen en er is gewerkt aan een sterker bewustzijn rond kindveiligheid in de organisatie door onder meer trainingen en een hernieuwde Code of Conduct.
In de eindconclusie van het rapport onderschrijft de Onafhankelijke Speciale Commissie dat de prachtige missie en ambitie van de SOS Children’s Villages International moet worden voortgezet. Over het algemeen zijn en worden positieve veranderingen doorgevoerd, maar de druk om de gehele organisatie te hervormen mag niet uit het oog verloren worden.
“Iedereen heeft recht op het eerlijke verhaal.”
Arian Buurman, algemeen directeur SOS Kinderdorpen
Arian Buurman, algemeen directeur SOS Kinderdorpen Nederland: “Er is absoluut nog werk aan de winkel. Daarvan zijn we ons zeer bewust. Het proces waar we nu als organisatie in zitten is taai en zeker ook emotioneel, voor alle collega’s. Ook wij hebben met afschuw kennis genomen van de vreselijke misstanden uit het verleden. En daarna moeten we onze donateurs en partners deze pijnlijke informatie brengen. We bellen ze natuurlijk liever met goed nieuws. Maar iedereen heeft recht op het eerlijke verhaal. SOS moet nu echt even door de zure appel heen bijten. Schoon schip maken. We kunnen helaas het verleden niet veranderen, maar we zijn vastberaden de toekomst beter vorm te geven. Jaarlijks steunt SOS miljoenen kinderen en hun families. Die dankzij de diverse programma’s van SOS op eigen benen leren te staan. Daar ben ik erg trots op, op onze programma’s en op de bevlogen collega’s wereldwijd die zich iedere dag inzetten voor een betere wereld voor kinderen. Maar ook de kinderen en jongeren die slachtoffer zijn geworden in onze programma’s verdienen ons respect, erkenning en ondersteuning. We zijn het aan hen verplicht om de kans op herhaling tot het uiterste minimum te beperken.”
100% veiligheid garanderen is onmogelijk
Beloven dat het nooit meer zal voorkomen, dat is niet mogelijk. Arian Buurman, algemeen directeur SOS Kinderdorpen Nederland: “Er zullen helaas altijd mensen zijn die iets slechts doen, waar wij ons in iedere sector bedacht op moeten zijn. 100% veiligheid garanderen in onze programma’s is onmogelijk. Kindveiligheid is het hoogste goed binnen SOS Children’s Villages. Als kinderontwikkelingsorganisatie werken we met kwetsbare kinderen in moeilijke omstandigheden, en zijn we ons uiterst bewust van onze verantwoordelijkheid hierin. De gelegenheid tot wangedrag moeten we in elke situatie minimaliseren, met beleid, trainingen en interne regels. We mogen nooit wegkijken. Verder is het belangrijk dat we kinderen leren wat hun rechten zijn. Het moet laagdrempelig voor ze worden om een melding te doen. Bijvoorbeeld via een telefoonnummer, een mailadres of een Facebookgroep. En als er geen enkele klacht binnenkomt, dan kan het zijn dat er iets niet in de haak is. Dan is het aan ons als SOS Children’s Villages International om hier actie op te ondernemen.”
Meer nieuws lezen? Bekijk ons nieuwsoverzicht.
