Ongeveer 160 miljoen kinderen tussen de 5 en 17 jaar zijn slachtoffer van kinderarbeid. Dat is zo’n 1 op de 10 kinderen wereldwijd. Ze werken bijvoorbeeld in de mijnbouw, landbouw of visserij. Gebrek aan onderwijs, armoede en onstabiele gezinssituaties zijn diepgewortelde oorzaken van deze harde realiteit.
SOS Kinderdorpen is er voor deze kinderen. Met familieversterkende programma’s voorkomen we dat kinderen ten prooi vallen aan kinderarbeid. Zo steunen we families op financieel gebied en geven we voorlichting over het belang van onderwijs. Kinderen met een sterkte familiebasis lopen minder risico om te moeten werken om te overleven. Kinderen die geen ouderlijke zorg meer hebben of deze dreigen te verliezen, vangen we op met alternatieve zorg. Zij komen bijvoorbeeld bij overgebleven familie terecht of bij pleegfamilie in de gemeenschap. Zo willen we zo veel mogelijk kinderarbeid voorkomen in plaats van genezen.
Op deze pagina beantwoorden we veel gestelde vragen over kinderarbeid, zoals wat het precies is, hoe kinderarbeid veroorzaakt wordt, in welke industrieën en landen het risico op kinderarbeid het grootst is en welke oplossingen er zijn voor het probleem.
Wat is kinderarbeid?
Kinderarbeid is de economische uitbuiting van kinderen. Als een kind werk moet doen dat schadelijk is voor de fysieke, mentale en/of sociale ontwikkeling, dan spreken we van kinderarbeid. Meestal gaan kinderen hierdoor niet naar school. Het zijn situaties waarbij kinderen jonger dan 12 jaar moeten werken, kinderen tussen 12-14 jaar zeer zwaar werk moeten doen en kinderen tot 18 jaar gevaarlijk werk moeten verrichten. Ook onbetaald huishoudelijk werk kan onder kinderarbeid vallen. Dan hebben we het niet over normale verantwoordelijkheden, zoals het helpen van ouders bij een klusje. Maar over situaties waarbij de verantwoordelijkheid voor het huishouden vrijwel geheel bij het kind ligt.
De meest extreme vorm van kinderarbeid: kindslavernij
Als kinderarbeid zeer extreme vormen aanneemt, spreken we over kindslavernij. Hierbij worden kinderen gedwongen om zonder loon zwaar werk te verrichten. Zogenaamde ‘slavenmeesters’ richten zich op de armste gezinnen om kinderen te rekruteren. Ze misleiden families met beloften van onderwijs en een beter leven. In plaats daarvan worden ze uitgebuit. Dit brengt hun fysieke, mentale en emotionele welzijn ernstige schaden toe.
Hoe groot is het kinderarbeid probleem?
1 op de 10 kinderen wereldwijd is slachtoffer van kinderarbeid. Dat zijn zo’n 160 miljoen kinderen. Daarvan doen er 80 miljoen extreem gevaarlijk werk.
In welke landen komt kinderarbeid het meeste voor?
De kinderen zijn voornamelijk afkomstig zijn uit landen binnen Afrika, Azië en Zuid-Amerika. India is het land met de meeste kindarbeiders. En in veel landen in Afrika werkt bijna een derde van alle kinderen.
Landen waar kinderarbeid hoge percentages telt zij onder andere:
- India
- Pakistan
- Bangladesh
- Nigeria
- Ethiopië
- China
- Filippijnen
- Indonesië
- Egypte
- Brazilië
Dit is slechts een fractie van de landen waar kinderarbeid een groot probleem is.
In welke sectoren komt kinderarbeid voor?
de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) komt kinderarbeid het meeste voor in de volgende sectoren:
Andere voorbeelden van sectoren zijn de mijnbouw, de visserij en huishoudelijk werk. Bij huishoudelijk werk worden kinderen vaak uitgebuit als personeel.
Tantie bagage in Ivoorkust
Een veelvoorkomende vorm van kinderarbeid in Ivoorkust is ‘Tantie bagage’, waarbij veelal jonge meisjes zware tassen en pakketten sjouwen op de markt in ruil voor een beetje geld.
Ook Salimata (18) uit Yamoussoukro werd slachtoffer van deze vorm van arbeid. Zij besloot van school te gaan toen een vriendin haar vertelde over de mogelijkheid om geld te verdienen met Tantie bagage. Salimata wilde op deze manier bijdragen aan het inkomen van het gezin, dat uit zeven kinderen bestaat. Drie jaar lang werkte Salimata dag in dag uit op de markt. Voor slechts vier tot zeven euro per dag droeg ze zware tassen en pakketten.
In 2017 hoorde Salimata over de ondersteuning die ze kon krijgen vanuit het Tantie bagageproject bij SOS Kinderdorpen. Deze kans greep ze met beide handen aan.
Een paar maanden later begon ze aan een driejarige stage bij het kappersinstituut in Yamoussoukro. In 2021 opende ze haar eigen kapsalon.
“Ik ben nu onafhankelijk en zo blij dat ik iets kan doen wat ik echt leuk vind. Nu ben ik aan het einde van de dag niet compleet uitgeput. Ik vind het kappersvak echt geweldig en verdien mijn eigen salaris. Daar ben ik erg trots op.”
Salimata (18)
Wat zijn de oorzaken van kinderarbeid?
Het lijkt misschien onbegrijpelijk om als ouder je kind harde arbeid te laten verrichten, of zelfs hiervoor af te staan. Deze keuze gebeurt dan ook niet zomaar. Door extreme armoede zien ouders soms geen andere optie dan een kind te verkopen, zodat de rest van hun kinderen niet omkomen van de honger.
- Armoede
Armoede is de belangrijkste oorzaak van kinderarbeid. Als gezinnen niet kunnen rondkomen is de stap naar het inzetten van kinderen voor meer inkomen een stuk kleiner. - Gebrek aan onderwijs
De cijfers lijken positief. Wereldwijd gaat 90% van de kinderen in de basisschoolleeftijd naar school. Dat neemt niet weg dat er er nog steeds 263 miljoen kinderen in de leeftijd van 5-17 zijn die niet naar school gaan. Meestal zijn scholen te duur of te ver van huis. - Sociale ongelijkheid
Het ene kind is kwetsbaarder voor kinderarbeid dan de ander, afhankelijk van hun sociale positie binnen de maatschappij.
Wat zijn de gevolgen van kinderarbeid?
In de eerste plaats heeft gedwongen arbeid zeer schadelijke effecten op de kinderen zelf. Denk bijvoorbeeld aan:
Daarnaast heeft het effect op de wereldwijde economie. Een beetje extra inkomen lijkt aantrekkelijk op de korte termijn, maar op de lange termijn werkt het zeer disruptief. Zo heeft het impact op:
Kinderen van ouders die zelf kinderarbeid hebben meegemaakt lopen vaak een groter risico om zelf ook slachtoffer te worden. Door kinderen te bevrijden van kinderarbeid helpen we dus niet alleen deze kinderen, maar ook toekomstige generaties. Op die manier doorbreken we de vicieuze cirkel.
Kinderarbeid in de kledingindustrie
Er zijn geen harde cijfers over hoe vaak kinderarbeid voorkomt in de textiel- en kledingindustrie. Maar schattingen lopen op tot in de miljoenen.
Er is steeds meer toezicht op kledingfabrieken die rechtstreeks leveren aan grote internationale merken, waardoor kinderarbeid hier nauwelijks meer voorkomt. Dat betekent helaas niet dat het niet bestaat, stelt Stop Kinderarbeid. Het probleem zit vaak verderop in de keten, waar fabrikanten hun werk uitbesteden aan kleinere fabrieken en werkplaatsen. Daar vinden veel minder controles plaats.
Kent Nederland ook kinderarbeid?
Vroeger wel. Nederland kende een periode van het inzetten van minderjarige fabrieksarbeiders. Kinderen werden toen gezien als goedkope arbeidskrachten. Sinds de instelling van het Kinderwetje van Van Houten in 1874, is het in Nederland verboden voor kinderen onder de 13 jaar om te werken. Niet lang daarna, in 1901, werd het verplicht voor kinderen tussen de 6 en de 12 jaar om naar school te gaan.
Wat kan ik doen tegen kinderarbeid?
SOS Kinderdorpen wil in eerste instantie kinderarbeid voorkomen. Dat doen we door families te versterken en daarmee kinderen een veilige basis te bieden. Dit maatwerk is direct, persoonlijk en effectief.
Kinderen die slachtoffer zijn van kinderarbeid helpen we ook. We doen er alles aan hen uit de situatie te halen en in veiligheid te brengen. Daar houdt ons werk het niet op. We zijn er elke stap op de weg naar een nieuw leven.
Jij kan daarbij helpen. Elke donatie telt, voor een toekomst zonder kinderarbeid. Doneer hier.
