Ieder kind heeft rechten. Zoals het recht op een veilig thuis, recht op zorg, recht op bescherming, en recht op een eigen stem. De realiteit leert ons helaas dat deze rechten nog te vaak niet worden nageleefd. Daar moet verandering in komen!
Wat zijn kinderrechten? – een crash course
Kinderrechten zijn fundamentele rechten die specifiek zijn ontworpen voor de belangen, behoeften en bescherming van kinderen. Deze rechten zijn vastgelegd in internationale verdragen, zoals het ‘Verdrag inzake de Rechten van het Kind’ (VRK) van de Verenigde Naties, dat in 1989 werd aangenomen. Het verdrag is ondertekend door alle landen.
Alleen de Verenigde Staten hebben het verdrag niet geratificeerd. Ratificatie is het formele proces waarbij een land officieel akkoord gaat het verdrag, en dit dus na wil leven. Er zijn verschillende redenen waarom de VS dit niet gedaan heeft. Voornamelijk vanwege zorgen over hun soevereiniteit en conflicten met bestaande Amerikaanse wetten.
Toch worden kinderrechten nog vaak geschonden. Op deze informatieve pagina vertellen we je hoe dat zit en wat er gedaan kan worden om kinderrechten te beschermen, waar dan ook ter wereld.
Welke kinderrechten zijn er?
Het ‘Verdrag inzake de Rechten van het Kind’ bestaat uit maar liefst 54 artikelen. Enkele van de belangrijkste rechten hebben we voor je uitgelicht:
- Recht op leven, overleven en ontwikkeling
Kinderen hebben het recht om hun eigen leven en om zich te ontwikkelen tot hun volledige potentieel. - Recht op bescherming tegen geweld, mishandeling en uitbuiting
Kinderen hebben het recht op bescherming tegen alle vormen van geweld, misbruik, uitbuiting en verwaarlozing. - Recht op onderwijs en informatie
Kinderen hebben recht op onderwijs, waardoor ze zich kunnen ontwikkelen. Ook hebben ze recht op toegang tot informatie die relevant is voor hun welzijn. - Recht op gezondheidszorg
Kinderen hebben recht op toegang tot gezondheidszorg van goede kwaliteit. Dit geldt voor hun hun fysieke, mentale en emotionele gezondheid. - Recht op participatie
Kinderen hebben het recht om gehoord te worden in zaken die hen aangaan en om hun mening daarover te uiten. Verderop op deze pagina lees je hoe SOS Kinderdorpen dit aanmoedigt door kinderrechtenclubs. - Recht op een identiteit
Kinderen hebben recht op een naam, een nationaliteit en, indien mogelijk, het recht om hun ouders te kennen.
Alle kinderrechten vind je hier op een rij in een officiële en kindvriendelijke versie:
Waarom zijn kinderrechten belangrijk?
Kinderrechten zijn essentieel voor het creëren van een omgeving waarin kinderen veilig, gezond, en gelukkig kunnen zijn. Alleen op die manier kunnen ze hun volledige potentieel te bereiken en uitgroeien tot sterkte volwassenen.
Kinderen zijn afhankelijk van volwassenen en daardoor extra vatbaar voor misbruik en verwaarlozing. Ze hebben zelf geen politieke stem om hun rechten te verdedigen, waardoor de noodzaak voor bescherming extra hoog is.
Hoe zijn kinderrechten ontstaan?
In de vroege 20e eeuw, vooral na de Eerste en Tweede Wereldoorlog, werd het duidelijk dat kinderen extra bescherming nodig hadden. De Verklaring van Genève (1924) en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948) legden een basis voor de bescherming van kinderen. Toch werden kinderen nog te vaak over het hoofd gezien. Daar moest verandering in komen.
De ontwikkeling ging als volgt:
1979: Het is Internationaal Jaar van het Kind. Polen stelde een ontwerpverdrag voor.
1989: Na tien jaar onderhandelingen werd het verdrag unaniem aangenomen door de VN.
1990: Het verdrag ging in. Vanaf dit jaar liggen de rechten van het kind vast. Alle 195 landen tekenden. Alleen de Verenigde Staten heeft tot op de dag vandaag het verdrag niet geratificeerd.
Wie is verantwoordelijk voor het naleven van kinderrechten?
Kortgezegd: iedereen! Het naleven van de rechten voor kinderen is een verantwoordelijkheid van individuen, gemeenschappen, regeringen en internationale organisaties wereldwijd.
Wat zijn de grootste bedreigingen voor kinderrechten?
Helaas zijn er veel verschillende bedreigingen voor kinderrechten wereldwijd. Deze variëren afhankelijk van de sociaal-economische en politieke context van een land of regio. Enkele van de grootste bedreigingen voor kinderrechten zijn onder meer:
- Armoede en Sociale Ongelijkheid
Kinderen die in armoede leven, hebben vaak beperkte toegang tot essentiële diensten zoals onderwijs, gezondheidszorg en voeding. Sociale ongelijkheid kan leiden tot discriminatie en uitsluiting van bepaalde groepen kinderen. Lees meer over armoede en hoe we dit het beste kunnen bestrijden. - Gewapende conflicten en Oorlog
Kinderen die leven in gebieden van gewapende conflicten worden vaak blootgesteld aan geweld en misbruik. Ook kan het zijn dat ze moeten vluchten. Deze ervaringen hebben verwoestende gevolgen voor hun fysieke en emotionele welzijn. Lees meer over kinderen in oorlog. - Geweld, Misbruik en Uitbuiting
Kinderen zijn kwetsbaar voor verschillende vormen van geweld, waaronder seksueel misbruik, fysiek geweld, kinderarbeid, mensenhandel en gedwongen huwelijken. Al deze vormen van misbruik schenden hun fundamentele rechten. Lees meer over kindermishandeling en misbruik. - Ontbreken van Toegang tot Onderwijs
Miljoenen kinderen over de hele wereld hebben geen toegang tot kwalitatief onderwijs. Oorzaken hiervan zijn onder andere armoede, discriminatie, conflicten en gebrek aan infrastructuur. Het ontbreken van onderwijs belemmert de ontwikkeling van kinderen en beperkt hun kansen op een betere toekomst. Lees meer over het belang van onderwijs. - Kinderarbeid
Ondanks internationale verdragen die kinderarbeid verbieden, blijven miljoenen kinderen wereldwijd gedwongen worden om te werken onder gevaarlijke omstandigheden. Vaak om te voorzien in de basisbehoeften van henzelf en hun families. Kinderarbeid berooft kinderen van hun recht op onderwijs, gezondheid en een zorgeloze jeugd. Lees meer over kinderarbeid. - Gebrek aan Beschermingssystemen
Veel landen hebben slechte beschermingssystemen voor kinderen, waardoor ze kwetsbaar blijven voor misbruik, verwaarlozing en uitbuiting. Bijvoorbeeld het ontbreken van effectieve wetten en het handhaven daarvan.
Rechten voor ieder kind en overal – hoe krijgen we dat voor elkaar?
Het aanpakken van deze bedreigingen vereist een actieve inspanning van regeringen, internationale organisaties, maatschappelijke organisaties en individuen. Door samen te werken kunnen we de rechten van kinderen te beschermen, te respecteren en te waarborgen. Dit houdt onder andere het aannemen van wetten in die kinderen beschermen. Maar ook het verstrekken van toegang tot essentiële diensten en bewustwording vergroten over kinderrechten.
Wie zetten zich in voor kinderrechten?
Organisaties zoals SOS Kinderdorpen, UNICEF, Safe the Children, Human Rights Watch, PLAN International en World Vision strijden er onder andere voor dat kinderrechten worden nageleefd.
Bij SOS Kinderdorpen pakken we het probleem via verschillende wegen aan, om zo het sterkste resultaat te krijgen: een veilige omgeving voor ieder kind om in op te groeien.
Zo investeren we in onderwijs, gezondheidszorg, en staan we families bij die het moeilijk hebben. Ook zetten we hard in op bewustwording, door bijvoorbeeld het opzetten van kinderrechtenclubs. Hieronder lees je daar meer over.
Wat kan jij doen voor kinderrechten?
Om te kunnen blijven vechten voor kinderrechten hebben we uw steun hard nodig. Maak een verschil door te doneren. Want alleen samen kunnen wij opkomen voor kinderrechten wereldwijd.
Daarnaast kan je er bijvoorbeeld voor kiezen om kleding en eten te kopen van merken die geen kinderarbeid in de hand werken. Let daarbij op keurmerken die dit aangeven. Wil je weten waar welk keurmerk voor staat en hoe betrouwbaar het is? Check dan eens de keurmerkenwijzer van Milieu Centraal.
Kinderen die hun rechten kennen staan sterker
SOS Kinderdorpen faciliteert op verschillende plekken in de wereld kinderrechtenclubs. In deze clubs leren kinderen over hun rechten, waardoor ze sneller mogelijk misbruik kunnen herkennen en beter voor hun rechten kunnen opkomen.
In deze video vertelt Sandra uit Ghana wat ze zo leuk vindt aan de kinderrechtenclub, en hoor je Kwasi Kwakye Twum van Social Welfare over hoe de club het onderwijs in Ghana versterkt. “Kinderen durven zich uit te spreken en jagen hun dromen na.”
Kinderrechtenclub in Ghana
