Hongersnood is vaak het gevolg van een ander probleem. Zo kan armoede ervoor zorgen dat families te weinig geld hebben voor eten, of het kopen van zaden voor gewassen. Het komt ook voor dat voedselbevoorrading inwoners niet bereikt, omdat ze op de vlucht zijn geslagen voor een oorlog- of conflictsituatie. Of dat gewassen verwoest worden door natuurrampen of extreme weersomstandigheden, waardoor er een acuut voedseltekort ontstaat. Hier lees je wat hongersnood is, hoe hongersnood ontstaat, waar hongersnood is en wat SOS Kinderdorpen doet tegen hongersnood.
Wat is hongersnood?
Hongersnood betekent dat er te weinig voedsel is om alle inwoners van een land of regio te voeden. Voedsel is een van de basisbehoeften van de mens. Hongersnood kan daardoor een maatschappij voor langere tijd ontwrichten. Ondervoeding kan bij volwassenen, maar vooral ook bij kinderen, zorgen voor grote problemen. Zo belemmert het hun groei en zijn ze sneller vatbaar voor ziektes. Voedseltekorten en hongersnood zijn helaas in veel Afrikaanse landen een jaarlijks terugkerend probleem. Door klimaatverandering of natuurrampen, zoals sprinkhanenplagen, mislukken oogsten steeds vaker. Daarnaast worden verschillende gebieden geteisterd door geweld waardoor bevoorradingsroutes slecht begaanbaar zijn of mensen op de vlucht slaan.
Het Global Report on Food Crisis 2022 laat zien dat het hongerprobleem wereldwijd groeit. Bijna 193 miljoen mensen verkeren in 2021 in voedselcrisis of erger. Het rapport is toegespitst op 53 landen en gebieden, met vergelijkbare gegevens en splitst voedselonzekerheid op in vijf fases.
- Fase 1: huishoudens kunnen in hun basisbehoeften voorzien.
- Fase 2: huishoudens kunnen alleen nog het meest essentiële eten kopen.
- Fase 3: huishoudens zijn vaker dan gemiddeld ondervoed.
- Fase 4: huishoudens kampen met grote voedselonzekerheid met acute ondervoeding en sterfte als gevolg.
- Fase 5: huishoudens hebben een extreem gebrek aan voedsel en/of andere basisbehoeften. Wanneer er in deze fase niet wordt ingegrepen, zijn de gevolgen afschuwelijk: armoede, hongersnood, kritieke ondervoeding en overlijden.
Wanneer spreek je van hongersnood fase 5?
Voedselonzekerheid in fase 5 heeft armoede, hongersnood, kritieke ondervoeding en overlijden als gevolg. We spreken van deze extreme hongersnood als:
- 1 op de 5 huishoudens in een bepaald gebied kampt met extreme voedseltekorten;
- Meer dan 30% van de bevolking in een bepaald gebied acuut ondervoed is;
- Er iedere dag >2 op de 10.000 mensen sterven.
Hongersnood in cijfers
- Fase 2: 236.2 miljoen mensen in 41 landen in 2021.
- Fase 3: 133.1 miljoen mensen in 41 landen in 2021.
- Fase 4: 39.2 miljoen mensen in 36 landen in 2021. 82% komt uit een van deze acht landen: Afghanistan (8.7 miljoen), Congo (6.7 miljoen), Yemen (5.1 miljoen), Ethiopië (4.3 miljoen), Soedan (2.7 miljoen), Zuid-Soedan (2.4 miljoen), Haïti (1.2 miljoen) en Pakistan (1.1 miljoen).
- Fase 5: 570.000 mensen in vier landen in 2021. Ethiopië (Tigray regio) (401.000), Zuid-Soedan (108.000), Jemen (47.000) en Madagaskar (14.000).
Waar is hongersnood?
In 35 landen werd in 2021 een enorme voedselcrisis vastgesteld (fase 3 of daarboven). Deze landen zijn: Afghanistan, Angola, Bangladesh, Burkina Faso, Burundi, Kameroen, Centraal-Afrikaanse Republiek, Tsjaad, Congo, El Salvador, Eswatini, Ethiopië, Guatemala, Haïti, Honduras, Kenia, Lesotho, Madagaskar, Malawi, Mali, Mozambique, Namibië, Niger, Nigeria, Pakistan, Palestina, Sierra Leone, Somalië, Zuid-Soedan, Soedan, Syrië, Oeganda, Jemen, Zambia en Zimbabwe.
In 23 van deze landen kampten bijna 26 miljoen kinderen onder de 5 jaar met de gevolgen van hongersnood.
Lees meer over hongersnood in het Global Report on Food Crises van het World Food Programme.
Hoe ontstaat hongersnood?
De oorzaken van hongersnood zijn veelal een gevolg van een ander probleem. De belangrijkste oorzaken van hongersnood zijn:
- Oorlog en conflicten;
- Armoede en economische schokken (prijsstijgingen door COVID-19, oorlog in Oekraïne);
- Extreme weersomstandigheden (droogte, overstromingen, natuurrampen);
- Een combinatie van deze factoren.
Wat doet SOS Kinderdorpen tegen hongersnood?
Voor families die door armoede kampen met hongersnood, bieden we steun met onze familieversterkende programma’s. In deze programma’s wordt bij hongersnood onder andere voorzien in basisbehoeften. Dit kan in de vorm zijn van een voedzame maaltijd, zaden om eigen gewassen te kweken en toegang tot medische zorg en begeleiding. Dit zorgt ervoor dat de ergste, meest urgente ellende verlicht wordt. Daarnaast bieden we economische versterking. Hierbij kijken we samen met het gezin hoe ze voor voldoende inkomsten kunnen zorgen. Ze worden vervolgens ook ondersteund bij hun uitgavenpatroon, om er zo voor te zorgen dat het geld aan de eerste levensbehoeften wordt uitgegeven.
In extreme noodsituaties waar er geen voedsel is voor inwoners, bieden we humanitaire hulp. Dit doen we vanuit onze bestaande faciliteiten en vaak in samenwerking met andere organisaties. Zoals binnen de Dutch Relief Alliance (DRA). We delen voedselpakketten of voedselbonnen uit. Dit zorgt voor de eerste verlichting van hongersnood. Vervolgens kijken we samen hoe mensen zelf weer in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Dit kan bijvoorbeeld met vee, zaden of het opzetten van een bedrijf. In sommige gevallen pakken we ook de oorzaak van de noodsituatie aan, samen met de inwoners. Zo deden we dat met de sprinkhanenplaag in Oost-Afrika.
